Theo VnExpress, thằn lằn quỷ gai (Moloch horridus) là động vật bản xứ ở Australia, sống ở vùng đất nhiều bụi rậm và bên trong sa mạc, chủ yếu ăn kiến. Loài thằn lằn nhỏ này dài tới 20 cm và tiến hóa một loạt cơ chế tự vệ ấn tượng, bao gồm phần phụ ở sau cổ đóng vai trò như chiếc đầu giả.
Khi bị đe dọa, thằn lằn nép chiếc đầu thật vào giữa hai chân trước, để đầu giả lộ ra. Cách tự vệ của chúng không dừng lại ở đó. Cơ thể chúng được bao phủ bởi gai nhọn, lớn cỡ gai hoa hồng, có thể khiến động vật ăn thịt chùn bước nhờ khiến thằn lằn trở nên khó bắt, cắn và nuốt hơn.
Thằn lằn quỷ gai cũng có thể phình to phần ngực để làm bản thân trông to lớn hơn khi đối mặt với mối đe dọa. Ảnh: Tri thức và Cuộc sống.
Thằn lằn quỷ gai cũng có thể phình to phần ngực để làm bản thân trông to lớn hơn khi đối mặt với mối đe dọa. Khi ở ngoài trời tìm kiếm thức ăn hoặc bạn tình, chúng cũng bước chậm rãi và giật giật, gây bối rối cho động vật ăn thịt. Đó là vì di chuyển chậm và gián đoạn có thể giúp thằn lằn ngăn chặn kích hoạt phản ứng rượt đuổi và tấn công của động vật ăn thịt, điều có thể xảy ra khi chúng phát hiện con mồi chạy nhanh.
Trong nghiên cứu công bố trên tạp chí Experimental Biology ngày 2/11/2016, các nhà khoa học tại Đại học Western Australia (UWA) chỉ ra một trong những cách chính để thằn lằn quỷ gai uống nước là vùi cơ thể trong cát ẩm, sau đó hút nước ra khỏi cát.
Cách chính để thằn lằn quỷ gai uống nước là vùi cơ thể trong cát ẩm, sau đó hút nước ra khỏi cát. Ảnh: Tri thức và Cuộc sống.
Philip Withers, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết làn da khác thường là yếu tố rất quan trọng cho sự sinh tồn của thằn lằn quỷ gai trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt trên sa mạc. "Hệ thống da đặc biệt của chúng đã tiến hóa và thực sự khá kỳ lạ", Withers nói.
Theo báo Dân việt, các ống mao quản trên da thằn lằn quỷ gai giúp thu gom nước từ hơi ẩm trong cát, sau đó đẩy về phía miệng. Dù giới khoa học đã biết về cơ chế này từ lâu, họ không dám chắc con vật có khả năng làm đầy các ống mao quản và uống nước bằng cách đứng trên cát ẩm hay không.
Để tìm hiểu kỹ hơn, nhóm nghiên cứu phân tích lượng nước mà 6 con thằn lằn quỷ gai có thể uống trong các tình huống khác nhau. Kết quả cho thấy, tất cả 6 con vật mở và khép miệng để uống nước chỉ sau 10 giây, ngay khi chúng được đặt trong một vũng nước. Nhưng nếu đặt chúng trên cát ướt, 59% các ống mao quản đầy lên và những con thằn lằn không uống nước.
"Thằn lằn quỷ gai chắc chắn có thể hút và uống nước khi đứng trên một vũng nước. Nhưng chúng không có khả năng uống nước nếu chỉ đứng trên cát ẩm do không thể làm đầy các ống mao quản. Do đó, chúng cần vùi cơ thể xuống cát để làm tăng tối đa diện tích tiếp xúc giữa da với cát, cũng như dựa vào trọng lực trong lúc uống nước", Withers nói.
Thằn lằn gai quỷ có khả năng đổi màu cơ thể và chúng làm điều đó mỗi ngày. Ảnh: Roberto Dani.
Thằn lằn gai quỷ có khả năng đổi màu cơ thể và chúng làm điều đó mỗi ngày. Khi trời lạnh hơn vào sáng sớm và buổi tối, da của chúng màu sẫm để hấp thụ nhiều bức xạ mặt trời. Nhưng vào thời điểm trưa và chiều, khi trời nóng hơn thì da của chúng có màu sáng để chống lại cái nắng. Màu sắc sáng cũng giúp phản chiếu nhiều ánh sáng Mặt Trời, ngăn chúng khỏi bị quá nhiệt. Tuy nhiên, thằn lằn cũng có thể thay đổi màu sắc nhanh chóng nhằm ngụy trang.
Thằn lằn quỷ gai được triển lãm lần đầu tiên ở London bởi nhà tự nhiên học kiêm thương nhân John Gould vào năm 1840. Nhưng tên khoa học của nó được đặt bởi nhà động vật học John Gray năm 1841. Trên thực tế, thằn lằn quỷ gai khá vô hại. Chúng có thể tiêu thụ hàng nghìn côn trùng một ngày, sử dụng chiếc lưỡi dính và hàm răng cứng chắc để bắt kiến.
