Giáo sư người Italy Francesca Gino - cựu giảng viên Trường Kinh doanh Harvard (thuộc Đại học Harvard) mới đây đã bị sa thải, sau khi dính cáo buộc gian lận dữ liệu trong nhiều nghiên cứu học thuật.
Bà Gino từng là một trong những nhân sự được trả lương cao nhất tại Harvard, với thu nhập lên tới 1 triệu USD/năm trong giai đoạn 2018–2019, theo tờ Harvard Crimson.
Sự nghiệp của bà Gino tại ngôi trường danh giá đã chấm dứt đột ngột, khi ban lãnh đạo quyết định tước quyền giảng dạy và chấm dứt hợp đồng sau kết quả điều tra cho thấy vị giáo sư đã can thiệp vào số liệu của bốn nghiên cứu nhằm củng cố giả thuyết cá nhân. Đây là trường hợp đầu tiên kể từ thập niên 1940 một giáo sư tại Harvard bị thu hồi quyền công tác theo quy trình chính thức được Hiệp hội Giáo sư Đại học Mỹ ban hành.
Bà Gino, tác giả của hơn 140 bài nghiên cứu và từng giành nhiều giải thưởng chuyên môn, bắt đầu bị chú ý từ năm 2023 sau loạt bài phân tích từ ba nhà khoa học trên blog Data Colada. Họ chỉ ra bằng chứng cho thấy bốn nghiên cứu do bà Gino đồng tác giả trong giai đoạn 2012–2020 có dấu hiệu "số liệu bị làm giả".
Giáo sư Francesca Gino - cựu giảng viên Trường Kinh doanh Harvard (thuộc Đại học Harvard). Ảnh: New York Times
Harvard đã mở cuộc điều tra nội bộ từ tháng 10/2021, sau khi một nghiên cứu nổi bật của bà Gino bị nghi ngờ gian lận. Nghiên cứu này sau đó bị thu hồi do tìm thấy các bằng chứng cho thấy số liệu trong ba thí nghiệm hỗ trợ kết luận là bịa đặt.
Tiếp đó, ba nghiên cứu khác trong cũng bị xác định là có dấu hiệu thao túng dữ liệu. Trong hai năm 2022 và 2023, Harvard đã mở cuộc điều tra toàn diện, bao gồm việc phân tích dữ liệu gốc, email, bản thảo và phỏng vấn bà Gino cùng các cộng sự. Một đơn vị kiểm định độc lập cũng được thuê để xác minh tính xác thực của các số liệu.
Trong quá trình nhà trường tiến hành điều tra, bà Gino đã lên tiếng phủ nhận các cáo buộc. Bà cho rằng những sai sót bắt nguồn từ các trợ lý của bà. Thậm chí, bà có thể đã bị gài bẫy, các nghiên cứu đã bị phá hoại một cách có chủ ý. Tuy nhiên, các nhà điều tra đã bác bỏ các khả năng này và đệ trình kết luận lên hiệu trưởng.
Sau đó, bà Gino bị cho nghỉ phép không lương và trường bắt đầu quy trình chấm dứt hợp đồng.
Đại học Harvard. Ảnh minh họa
Đáng chú ý, bà Gino trước đó từng được truyền thông ca ngợi với các nghiên cứu liên quan tới hành vi gian lận, sự dối trá và đạo đức trong hành vi con người.
Bà Gino sau đó vẫn kiên quyết phủ nhận toàn bộ cáo buộc trên trang web cá nhân: “Tôi biết chắc một điều: tôi không gian lận học thuật. Tôi không thao túng dữ liệu để tạo ra kết quả mong muốn”.
Bà sau đó đã đệ đơn kiện Harvard, cựu hiệu trưởng và các tác giả blog Data Colada, đòi bồi thường 25 triệu USD. Bà cho rằng bản thân đã bị làm tổn hại uy tín và danh dự.
Tuy nhiên, tháng 9/2024, một thẩm phán liên bang đã bác đơn kiện của bà với lý do rằng, người thực hiện các công trình nghiên cứu học thuật phải sẵn sàng đón nhận những ý kiến phản biện công khai.
Quyết định sa thải bà Gino được Đại học Harvard đưa ra giữa bối cảnh trường đang gặp phải áp lực tài chính lớn, sau khi chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đóng băng các khoản tiền tài trợ và trợ cấp nghiên cứu dành cho trường.
